Materieelshow "Roosendaal Spoort!"
Hoe 150 jaar spoor in een spoorstad gevierd wordt...
 
In 2004 werd in de 'Spoorstad' Roosendaal gevierd dat de spoorwegen 150 jaar in de stad aanwezig waren. Na twee jaar voorbereiding door de "Roosendaal Spoort" organisatie kon ter ere van dit feit een groot evenement worden gehouden. Dankzij hun vasthoudendheid en fanatieke inzet zal het feest in de Spoorstad niet vergeten worden! Eén van die evenementen was een groots opgezette materieelshow. Vanuit Nederland, België en zelfs Duitsland was materieel verwacht. Modern en historisch materieel was gebroederlijk naast elkaar te zien op het terrein voor de oude werkplaats. Een persoonlijk relaas over de matshow...
>> Pagina indeling<<

> De Voorbereiding
 
> D- Day
 
> Tweede tentoonstellingsdag
 
> Huiswaarts
 
> En de 419 dan?
 
> Terugkijkend, een woord van dank

> Fotopagina



De voorbereiding  [top]

Natuurlijk kon ik, samen met Pascal Martens het niet laten een financieel en organisatorisch steentje bij te dragen. Na in 2002 met de initiatiefnemer van de materieelshow gepraat te hebben (mede lid modelspoorvereniging) werden reeds begin 2003 de eerste contacten met het Toeristisch Spoor Patrimonium gelegd om naar de spoorstad te komen. Een materieelshow in een plaats aan de Nederlands - Belgische Grens kon natuurlijk niet zonder Belgisch materieel! Gelukkig dacht het TSP er ook zo over en na enkele ideeën met de immer actieve stichting uitgewisseld te hebben werd besloten om de 5183 en 5941 naar Roosendaal te halen. In het achterhoofd hadden we nog wilde plannen om een "Antwerpse" museumlocomotief te vragen, maar daar zagen we vanaf. We hadden de 204.004 natuurlijk ook graag in Roosendaal gezien. Onze aanvragen stokten helaas in Brussel. Een goede vervanger werd vrijwel direct gevonden in TSP 202.020. De locomotief werd zonder problemen direct door het TSP beschikbaar gesteld. OK, niet geheel historisch verantwoord maar daarom nog niet minder spectaculair.



Onderweg naar Roosendaal..
De grens! Volgende halte: Roosendaal. 2 juli 2004
Nadat we de locomotieven ter beschikking hadden gekregen kon het grotere regelwerk beginnen. Hoe krijg je drie museumlocomotieven uit België de grens over? Een vraag die in december 2003 nog niet precies beantwoord was. De afspraak met de organisatie van de materieelshow was dat het TSP, Pascal Martens en ik het Belgische gedeelte Schaarbeek - Essen van de aanvoerrit zouden regelen terwijl de organisatie hun best zou doen voor de toelatingen op het grenstraject naar Nederland. Een definitieve oplossing werd ruim twee maanden voor de overbrenging gevonden bij Railion Nederland. Het bedrijf, een van de grote sponsoren van de matshow regelde de toelatingen en bood aan de museumlocomotieven tussen Essen en Roosendaal te slepen. Fantastisch! En na diverse contacten met het vervoersbedrijf waarbij direct spijkers met koppen werden geslagen geschiedde het zo. Op 2 juli 2004 stonden de 5941, 202.020 en 5183 net na het middaguur onder de oude seinpost van Roosendaal.


 
Eindelijk in Roosendaal! Na aankomst waren 
we direct in goed gezelschap... 
2 juli 2004

 Direct waren we in goed gezelschap. We werden door de verkeersleiding netjes naast de Mat '46 van het Spoorwegmuseum en treinstel 419 geparkeerd. Het Mat' 64 stel 419 was eerder dat jaar door een initiatief van enkele NVBS leden te Blerick terug groen geschilderd. Dit ter gelegenheid van het buiten dienst stellen van de eerste tweewagen- stellen van dat type. Tijdens het schilderen werd het eerste contact gelegd om het stel ook Roosendaal te laten bezoeken. Voorlopig werd het afwachten, misschien stond het stel tegen die tijd al terzijde...
De 419 reed in het voorjaar wegleerritten voor de regio Amsterdam en was zodoende al door geheel Nederland te zien geweest, achtervolgt door een schare trouwe liefhebbers. Hier kwam plots een einde aan, "De Groene Amsterdammer" verloor z'n toelating door het feit dat de schildering op de neus niet zou voldoen aan de toelatingen. Wat nu... ?
Vanwege de regelgeving mocht het stel niet meer vooraan in een trein rijden. Maar wel bijvoorbeeld achter een geel zusterstel. De initiatiefnemers van de schilderbeurt vonden hierin de oplossing en zo kwam het stel dus vanuit Amersfoort naar Roosendaal, achter een geel stel.
Terug naar de Belgische locomotieven. Na telefonisch contact met het expo- terrein werd ons duidelijk dat "de drie Belgen" enkele uren moesten wachten voordat er sporen vrij waren. Al vroeg in de voorbereiding had de organisatie een gedetailleerd rangeerplan gemaakt zodat alles redelijk glad zou verlopen. Nadat de mat' 46 en '64 ons waren voorgegaan werden wij tijdelijk op een zijspoor bij de expo geplaatst. Gelijk werden de eerste contacten gelegd met de collega's van de andere museumstichtingen. Ontspannen voltrok zich voor onze ogen het ballet der rangeringen, langzaamaan kreeg de materieelshow steeds meer lijn.
Alhoewel de rangeringen volgens een plan verliepen was er wel ruimte voor improvisatie. Het spoor waar de Belgische machines geplaatst werden zou worden gedeeld met mat '54 vierwagen- stel 766. Oorspronkelijk zou dit stel door Railion op de niet geëlektrificeerde sporen geplaatst worden. Hiervoor zouden enkele omslachtige rangeerbewegingen nodig zijn. Een makkelijkere manier werd gevonden in het koppelen van de drie Belgische machines met het treinstel door middel van een koppelboom.
Deze niet alledaagse combinatie maakte kop en reed vervolgens richting de tentoonstellingssporen. De 5941 ondertussen zwaar trekkend. 
Na aankomst op de definitieve plaats was de bestuurder van de 5941 een ervaring rijker en werden de drie locomotieven van elkaar losgekoppeld. De 59- er vond daarbij een plaatsje bij een toevallig aanwezig Wagon Lits rijtuig van het NSM.


 
De drie Belgen met aan de haak... 
mat '54 766. 2 juli 2004
De onvermoeibare Railion rangeerploeg had inmiddels ook de 419 een definitieve plaats gegeven. 
Terwijl er hard gerangeerd werd namen wij een hapje in de stationsrestauratie. Na een stevig maaltijd keerde we terug naar het expoterrein. De 202 werd nog even gestart zodat de nacht niet op een koude locomotief hoefde te worden doorgebracht. Na twaalven werd de hoofdschakelaar van de machine omgezet en volgde een korte nacht.

D- Day, zaterdag 3 juli 2004:   [top]

Al vroeg meldde ik me op het expo- terrein. Het zag er nu allemaal veel levendiger uit. Het laatste materieel moest nog op z'n plaats gezet worden, maar her en der liepen al mensen die druk bezig waren met het inrichten van de marktkraampjes, opzetten van tuinbanen of de laatste werkzaamheden aan het materieel. De organisatie wachtte in spanning op het laatste materieel: Stoomlocomotieven 23.023 (SSN), 23.071 (VSM) en diesellocomotieven 2233 en 2459 (beide VSM).
Ook de vrijwilligers van het TSP maakte zich op voor de eerste tentoonstellingsdag. De verkoopploeg maakte de verkoopstand klaar terwijl de mannen van de locs de machines nog een laatste poetsbeurt gaven. (Er was te Schaarbeek al verschillende dagen hard aan de machines gepoetst en het resultaat was er naar)
De volgende twee dagen zouden Pascal Martens en ik zorgen dat de harde werkers van het TSP niets te kort kwamen.


 
Alles staat klaar... laat de bezoekers 
 maar komen! 3 juli 2004

 Eindelijk, na zoveel maanden voorbereiding kwam het moment dat de poorten van het tentoonstellingsterrein open gingen. Dankzij een flinke subsidie van de Gemeente Roosendaal en sponsoring van verschillende (spoor) bedrijven kon de prijs van het entree kaartje redelijk laag blijven. Vrijwel direct spoedden de eerste liefhebbers richting hun lievelingsmaterieel. camera in de aanslag. Maar ook hele families, opa's met hun kleinzoon of oud spoorwegpersoneel bevonden zich onder de bezoekers. Elk uur dromde een leuke menigte zich bij een van de TSP machines. De jonge ploeg TSP vrijwilligers had het idee opgevat om elk uur 1 machine te starten en gedurende een tiental minuten op z'n tijd de motor op te toeren. Een schitterend idee! Eindelijk weer eens het ouderwetse geluid van een echte dieselmotor over het Roosendaalse emplacement. En niet alleen het TSP had dit idee opgevat, de VSM zou ons later nog verrassen...
Om 5 uur in de middag werden alle TSP machines voor de laatste keer die dag gestart. Tegelijk werden de drie oude dieselmotoren opgetoerd. Net als twintig jaar geleden gingen de blauwe dieseldampen over het rangeerterrein.
De eerste tentoonstellingsdag werd afgesloten met een foto uurtje. Reeds in een vroeg stadium had ik de organisatie de tip gegeven om zoiets te houden voor de fotografen. Op deze manier konden de aanwezige locomotieven gefotografeerd worden zonder geïnteresseerde bezoekers in het beeld. Gelukkig werd het idee overgenomen. Alhoewel het uurtje een beetje rommelig verliep kon het materieel goed gefotografeerd worden, in het zonnetje!
Nadat de laatste bezoekers het terrein hadden verlaten bleef een handje vol vrijwilligers op het terrein achter. Hun slaapplaats voor de nacht, de oude locomotieven en treinstellen. De eerste dag met de TSP vrijwilligers werd afgesloten met een gezellige barbecue. Gezeten tussen al het materieel genoten we van een verdiende maaltijd. Ver na middernacht werden de slaapplaats opgezocht. Alhoewel, twee man had zich bij de VSM aangemeld als nachtstoker voor de overnachtende 23- er! Zowaar een internationale samenwerking.


 
Het fotouurtje... 3 juli 2004
Tweede tentoonstellingsdag, zondag 4 juli 2004   [top]

In de morgen onderweg met de auto naar het expo- terrein reed ik al achter een Duits bestelbusje. Op de achterruit een sticker van een Duitse stoomlocomotief. De eindbestemming van de stoomliefhebber was natuurlijk duidelijk.
De twee Belgische nachtstokers hadden zo rond vieren de slaapplaats opgezocht en stonden om half negen al wakker (?) naast de diesels. Het stoken was goed gegaan, want om tien uur kon de eerste stoompendel zonder vertraging richting station rijden. Zelf had ik me voorgenomen om deze dag meer uitleg te gaan geven op het Belgische materieel. De laatste dagen had ik m'n technische kennis flink uit kunnen breiden waardoor ik me wel aan een uitleg durfde te wagen. Enkele tientallen mensen bezochten de bok van de 202 terwijl ik uitleg gaf over de werking van de verschillende knoppen, de beveiliging van de lijnen en natuurlijk werden de vragen van de mensen zo goed mogelijk beantwoord. Steevast zette ik natuurlijk de jonge gasten op de plaats van de bestuurder. Ze vonden het fantastisch, vooral als ik ze even de toeter liet bedienen. Duidelijk was dat er na de show weer een aantal jonge liefhebbers bij waren. Leuk dat contact met de bezoekers. Vooral de reacties van liefhebbers die vele kilometers hadden gereden voor die ene machine waren een beloning na die vele maanden organisatiewerk.


 
VSM 23.071 aan het einde van de eerste dag. 3 juli 2004
Om het starten aan de bezoekers te verduidelijken was er in het motorruim van de 202 een videocamera voorzien die direct op een TV was aangesloten die in de TSP stand stond. Tijdens het starten werden de handelingen op het scherm getoond die nodig waren om de GM motor te starten. Voor vele die dat nog nooit hadden gezien was het een verrassing dat het geen kwestie was van een sleuteltje omdraaien. Om te starten moeten eerst de cilinders open gedraaid worden. Vervolgens moet de motor met de hand getornd worden (72 keer pompen) om vocht uit de cilinders te persen. Dan worden de cilinders weer dichtgedraaid waarna de motor gestart wordt. Een klusje waar je bijna 10 minuten mee bezig bent.
Rond de middag kwam er beweging rond de diesellocomotieven van de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij (VSM). De 2200 had het weekeinde de motor al aardig wat laten draaien maar de 2400 was nog akelig stil gebleven.


 
It's alive...! 4 juli 2004

 De 2400 had al lange tijd stil gelegen en de batterijen waren zodoende plat. Ook hier kwam een mooie verbroedering tot stand. Vrijwilligers van de Stichting Klassieke Locomotieven (KLOK) hadden met de VSM een weddenschap afgesloten. Zij zouden de 2400 zondagmiddag voor twee uur draaiend afleveren. Met een aantal geleende startkabels en met behulp van de draaiende 2200 werd in de morgen al een poging gedaan te starten. Helaas zonder resultaat. Trots als de KLOK vrijwilligers waren, en natuurlijk vanwege de weddenschap werd er noest naar de oorzaak van het niet starten gezocht. Maar, na een aantal uur werden de problemen gevonden en zo startte voor twee uur de 2400. Direct herkende ik het geluid van de machine. Als kleine gast heb ik jaren zo'n 500 meter van het Roosendaalse station gewoond. In de nacht als ik wakker op bed lag hoorde ik de diesellocomotieven rangeren. Eigenlijk heb ik nooit geweten welk type locomotief dat was, maar nu wist ik het. Een 2400! Dat typische geluid van de dieselmotor vooral tijdens het optoeren. Ik ging terug in de tijd. Ge - wel - dig!
Na een flink drukke middag ging het dan toch richting sluitingstijd. Om half zes was nog het zogenaamde fluitconcert. Voor enkele minuten werden de toeters van de drie Belgen vol open gezet. Het was de afsluiting van een lang weekeinde. De bezoekers keerde terug naar huis, de spullen ingepakt...
Maar voor de organisatie brak een drukke periode aan. Binnen een zeer korte tijd moest het meest materieel van het terrein af, waarna het richting huis ging. De TSP vrijwilligers pakte hun spullen, ook zij vertrokken. Natuurlijk niet voordat ze hartelijk door mij en Pascal bedankt waren voor de inzet om het weekeinde tot een succes te maken.
Binnen enkele uren veranderde het expo terrein terug in het tractieterrein voor de werkplaats. De enige achterblijvers enkele rangeerlocomotieven, de 419 en de drie TSP machines. Al van in het begin van het project werd gedroomd om de Belgen onder de monumentale seinbrug van Roosendaal te zetten. Jammer genoeg strandde dat idee in het weekeinde steeds. Nu was het moment om dat nog voor elkaar te krijgen want snel zou het donker worden en de machines zouden de nacht ergens anders op het Roosendaalse rangeerterrein doorbrengen. De bestuurder van de machines wist de rangeerder en de terreinopzichter zo ver te krijgen dat ze nog even zouden blijven. Zij wilde na het lange weekeinde eigenlijk naar huis maar wilde wel aan het verzoek voldoen. Wanneer krijg je immers de kans deze machines weer in Roosendaal te zien? Vervolgens werden de 202.020 en 5941 onder de seinbrug gezet. Gadegeslagen door twee man spoorpersoneel en drie vermoeide spoorfanaten. Vervolgens werden de locomotieven terug aan elkaar gekoppeld. Omdat dit langer duurde dan verwacht werd besloten de machines toch op het tractieterrein achter te laten. Morgen slepen we ze wel richting rangeerterrein...


 
De E- locs draaien de motoren 
alvast droog,  de 766 vertrekt... 
4 juli 2004
Ook nu was het weer na middernacht. De drie TSP locomotieven stonden al klaar om in de morgen naar Essen gesleept te worden. Gezeten in de lege feesttent keken we naar de machines die stonden te glimmen. Het was stil op het terrein, er draaide geen dieselmotor meer. De regen tikte op het tentzeil.
Pascal ging richting bed, terwijl ik samen met de bestuurder die nacht op het terrein bleef. 

Huiswaarts, maandag 5 juli 2004  [top]


 
De Belgen onder de brug. 4 juli 2004

 Voor mij was het avontuur met de drie Belgen afgelopen. Na een nacht op de 202 gewaakt te hebben werd het echt tijd om richting bed te gaan. 27 uur wakker zijn eist z'n tol. Ik ging niet mee terug naar Schaarbeek. Mijn wakkere aflosser, Pascal meldde zich al. Terwijl de 59- er warmloopt verscheen de 6415 van Railion. Na het koppelen vertrok de combinatie rond half negen richting Essen... mij achterlatend op het tractieterrein.
Na thuiskomst besluit ik een klein ontbijt te nemen. Terwijl ik koffie zet piept m'n SMS. "We zijn in Essen! Welterusten". "Gelukkig, de machines zijn weer terug op vertrouwde bodem" denk ik. Ik drink m'n koffie, eet m'n ontbijt en duik m'n bed in. Het is goed geweest... Missie geslaagd.
En de 419 dan?, 6 juli 2004  [top]

Het enige waar ik me nog verantwoordelijk voor voelde was treinstel 419. Het stel was op de maandag door de rangeerploeg van Railion van het tractieterrein gehaald en vervolgens voorlopig op een opstelspoor in het verlengde van spoor 1 gezet. Duidelijk te zien voor de vele Roosendalers die door de stationstraat rijden. De afspraak met de organisatie was dat het stel tot dinsdag in Roosendaal zou blijven staan.
Tegen de middag verscheen een vierwagenstel uit de hoofdstad om het groene stel op te halen. Na de machinist uitgebreid bedankt te hebben vertrokken de twee stellen naar Amersfoort. 150 jaar spoor te Roosendaal eindigt voor mij te Zegge. De combinatie van het groene tweetje en het gele viertje passeert het kerkdorp. Ik klik een plaatje en steek m'n duim op, de machinist toetert kort.


 
De 419 wacht op de terugreis. 6 juli 2004


 
Het weekeinde is voor mij voorbij. 
De 419 passeert Zegge onderweg 
naar Amersfoort. 6 juli 2004

Terugkijkend, 1 januari 2005  [top]

Ik kan nog uren vertellen over de belevenissen in Roosendaal. De goede en collegiale samenwerking met de Roosendaal Spoort organisatie en de andere museumverenigingen. De vele goede contacten met andere spoorliefhebbers en geïnteresseerde. Maar ook het harde werken om het toch voor elkaar te krijgen. Het oneindige bellen en emailen. De slapeloze nachten. En de niet altijd fijne discussies met andere "spoorliefhebbers" die dachten dat ik het voor m'n eigen kop deed of me verweten dat ik niet hard genoeg probeerde. Kritieken die ik eigenlijk nooit precies begrepen heb.
Maar kort samengevat is het een ongelooflijk avontuur geweest. Het persoonlijk hoogtepunt in de 15 jaar dat ik in de spoorhobby aktief ben.

Aan het einde van m'n terugblik past een woord van dank. Zonder deze personen en organisaties was de aanwezigheid van de 419, 5183, 202.020 en 5941 niet mogelijk geweest.

- Organisatie van de Materieelshow met in het bijzonder Luc Zwegers
- Alle mensen bij Railion Nederland die de toelatingen en het transport mogelijk hebben gemaakt
- De vrijwilligers van het TSP die met hun mooie initiatieven de aanwezigheid van "De Drie Belgen" een extra cachet gaven met Walter Pinet als "chef d'equipe" en Dave Habraken als materieelverantwoordelijke
- De 419 crew waar niets te veel voor was
- Railion Rangeerploeg en de Terreinopzichter te Roosendaal
- De altijd rustige Pascal Martens
- De altijd positieve Hans "koekje erbij?" den Hond
- Iedereen die met raad en daad het project steunde
- Alle mensen rondom me die mijn gezeur over "die" materieelshow hebben aan moeten horen
- Iedereen die ik vergeten ben

Bedankt!!

Om met de woorden van Luc Zwegers te spreken: "Volgend jaar weer?"

(geintje)

Arno Verhagen


Klik hier voor meer foto's!